Wat is een herseninfarct en hoe herken je dat?

Mariska Bauer, de vrouw van Frans Bauer, werd afgelopen week getroffen door een herseninfarct: een bloedvat in haar hersenen raakte verstopt. Jaarlijks krijgen zo’n 40.000 mensen in Nederland een beroerte, waarvan het in driekwart van de gevallen om een herseninfarct gaat. Maar wat is een herseninfarct en hoe herken je het op tijd?

In je hersenen zit een netwerk van grote en kleine slagaders. Die vaten brengen bloed met zuurstof naar alle delen van de hersenpan. Zonder zuurstof werken je hersenen niet goed en kunnen ze uiteindelijk afsterven. Beschadigde of afgestorven hersenen sturen de verschillende onderdelen van het lichaam niet meer goed aan. Daardoor hebben mensen na een beroerte last van bijvoorbeeld verlamming, spraakgebrek of gedragsveranderingen.

Een herseninfarct, een TIA en een hersenbloeding zijn drie verschillende soorten beroertes. De gevolgen van de drie lijken op elkaar, maar in het hoofd gebeurt iets anders. Bij een herseninfarct raakt een slagader in de hersenen verstopt of vernauwd, waardoor het hersenweefsel achter die verstopping geen bloed (en dus geen zuurstof) meer krijgt.

De kans op een herseninfarct hangt samen met de staat van je bloedvaten. Ouderdom, een (on)gezonde leefstijl en je genen hebben invloed op je aderen. Cholesterol in je aders vernauwt de doorgang en beschadigt de wanden. Bloedstolsels kleven hier makkelijker vast. Als de bloedpropjes vervolgens loslaten, kunnen ze vast komen te zitten in een kleinere ader, met verstopping als gevolg.

Een tijdelijk herseninfarct noemen we ook wel een TIA. Meestal lost zo’n verstopping binnen een half uur vanzelf op, maar het kan ook uren duren.

Bij een hersenbloeding raakt de ader niet verstopt, maar scheurt een bloedvat juist open in de hersenen. Hierdoor stroomt het bloed de hersenen in. Bloed kan het hersenweefsel wegdrukken en beschadigen. Een hersenbloeding komt vaak door een hoge bloeddruk en verkalkte aderen.

Deze lichaamsdelen hinten op een beroerte

Hoe eerder artsen een beroerte behandelen, hoe kleiner de kans op hersenbeschadiging. Daarom is het cruciaal om een beroerte snel te herkennen. Voor zowel een hersenbloeding als een infarct en een TIA geldt dat de drie belangrijkste alarmsignalen zijn:

  • De mond: kan iemand nog lachen en tanden laten zien? Een scheve mond wijst mogelijk op gezichtsverlamming en een beroerte.
  • De spraak: iemand spreekt onverstaanbare of warrige zinnen uit.
  • De arm: vraag of iemand beide armen naar voren strekt met de binnenkant van de handen naar boven. Zakt een arm weg? De verlamming van een arm of been is een van de drie meest voorkomende kenmerken van een beroerte.

Een van de drie signalen (mond-spraak-arm) is al genoeg reden om 112 te bellen, laat de Hersenstichting weten.

In 2020 stierven 8.800 mensen in Nederland aan een beroerte. Driekwart van de mensen die een beroerte krijgt, is ouder dan 65 jaar.