In de rubriek Gezond of niet duikt NU.nl in een onderwerp waar verwarring over bestaat. De nieuwste smartwatches kunnen hartfilmpjes maken die bruikbaar zijn in de spreekkamer van de dokter. Interessante informatie voor de arts, maar net zo goed voor een hypotheekverstrekker.
Ooit was een stappenteller heel wat. Tegenwoordig houden horloges lichamelijke activiteit bij, meten ze hartslag en geven ze feedback over ademhaling. De mogelijkheden die sporthorloges de zorg te bieden hebben, lijken volgens cardioloog Ivo van der Bilt van het HagaZiekenhuis in Den Haag eindeloos.
De cardioloog onderzoekt samen met de TU Delft of een smartwatch hartproblemen kan voorspellen. Zo’n honderd patiënten van het ziekenhuis dragen een Fitbit, een sporthorloge dat de hele dag door de hartfrequentie meet: het aantal hartslagen per minuut. De deelnemers hebben de onderzoekers toestemming gegeven die gegevens in te zien.
Door de metingen te vergelijken met metingen van gezonde mensen, wordt het mogelijk met een redelijke nauwkeurigheid hartritmestoornissen te voorspellen. “Aan de hand van een meting van een kwartier, kunnen we een hartfrequentie vijf minuten vooruit voorspellen”, legt cardioloog Van der Bilt uit.
Gevestigde merken als Apple en Fitbit krijgen concurrentie, bijvoorbeeld met de komst van de ScanWatch van Withings. “It’s time to watch your health“, zegt de Franse fabrikant. Wie niet beter weet, denkt dat de ScanWatch een klassiek Zwitsers horloge is. Maar achter de wijzerplaat zit meer techniek verstopt dan een tikkend uurwerk. De ScanWatch meet het zuurstofgehalte in het bloed en kan een ECG maken: een hartfilmpje van medische kwaliteit. Niet eerder kreeg een horloge voor beide features goedkeuring van de Amerikaanse Food and Drug Administration.
Bij een echt hartfilmpje krijg je twaalf plakkers op je borst, waarmee we het hart van meerdere kanten kunnen bekijken, dat kan niet bij een horloge.
Ivo van der Bilt, cardioloog
“Dat klinkt als iets wat je wil hebben”, zegt cardioloog Van der Bilt. “Het ECG dat dergelijke horloges maken, is voor mij als cardioloog bruikbaar. Ik kan zien of er sprake is van boezemfibrilleren, een veel voorkomende ritmestoornis. Maar bij een echt ECG krijg je twaalf plakkers op je borst, waarmee we het hart van meerdere kanten kunnen bekijken en dat kan niet bij een horloge.”
Heeft een dergelijk horloge meerwaarde? “Volmondig ja”, zegt Van der Bilt. “Zo’n ScanWatch ziet er mooi uit, levert waardevolle informatie over de gezondheid en is een stap de goede kant op. Maar slimme software die de data kan analyseren met behulp van kunstmatige intelligentie gaat pas echt waardevolle informatie geven over je gezondheid of ziekte. We staan aan de vooravond van een revolutie om patronen te herkennen waarmee we hartziektes kunnen voorspellen.”
Wat als Apple weet dat je een hartritmestoornis hebt? In Nederland zijn de regels voor het gebruik van gezondheidsgegevens streng.
Theo Hooghiemstra, gezondheidsjurist en privacydeskundige
Als het om technologie gaat, maakt Theo Hooghiemstra onderscheid tussen eigen gebruik en gebruik in zorg. “Gezondheid is voor techbedrijven steeds belangrijker”, zegt de gezondheidsjurist en privacydeskundige die promoveerde op informationele zelfbeschikking in de zorg.
“De helft van het vermogen van Apple gaat naar gezondheid, dat is vijf keer meer dan het vermogen van vijf farmaceuten bij elkaar. Gezamenlijke ziekenhuizen kunnen wat beter datamachten zoals Apple, Microsoft en Amazon beoordelen dan individuele consumenten.”
Vele Nederlanders zijn snel geneigd te zeggen: ik heb niets te verbergen. Maar gezondheidsgegevens delen is niet zonder risico, waarschuwt Hooghiemstra.
“Wat als Apple weet dat je een hartritmestoornis hebt? In Nederland zijn de regels voor gebruik van gezondheidsgegevens streng, in Amerika mag die informatie worden verkocht. Om nog maar te zwijgen over China.” Voor een hypotheekverstrekker en verzekeringsmaatschappij kunnen gezondheidsgegevens relevant zijn. Hooghiemstra: “Verzekeraars willen geen brandend huis verzekeren.”
Als je 100 procent privacy wil, moet je in een grot gaan wonen.
Theo Hooghiemstra, gezondheidsjurist en privacydeskundige
Tegelijk mogen we volgens cardioloog Van der Bilt niet uit het oog verliezen welke toegevoegde waarde technologie brengt. “Als je 100 procent privacy wil, moet je in een grot gaan wonen”, relativeert Hooghiemstra. Wel pleit hij voor meer bewustwording bij consumenten. Wat gezondheidsinformatie betreft gaan Europese aanbieders en fabrikanten voor Amerikaanse. Wat dat betreft heeft het Franse Withings een streepje voor op veel andere gezondheidshorloges.
“Op papier lijken ze het goed te willen doen”, zegt Hooghiemstra. “Het is natuurlijk wel de vraag of een consument op basis hiervan een goed geïnformeerde beslissing kan nemen. Als iemand het al leest.”
Het oordeel
Een horloge dat een hartfilmpje kan maken is leuk voor consumenten en handig voor patiënten en hun zorgverlener. Maar of iemand een hartritmestoornis heeft, is ook relevante informatie voor bijvoorbeeld verzekeraars en hypotheekverstrekkers. Het verzamelen en delen van gezondheidsinformatie is niet zonder risico’s.